Odredba Ustava Srbije ne daje za pravo državi Srbiji da utiče na postupak sprovođenja popisa u drugim državama, niti da utiče na stanovnike određene države kako će se izjasniti na popisu, pa i što se tiče njihove nacionalne, odnosno etničke pripadnosti, kazao je za Pobjedu istaknuti beogradski pravnik i advokat Vlatko Sekulović.“Vrhovna vlast na teritoriji određene države pripada stanovnicima i državljanima te države, pa i prilikom sprovođenje popisa”: Beograd (Foto: rtcg.me/Arhiva)

“Unapređenje odnosa Srba u inostranstvu sa matičnom državom, ne znači da država Srbija ima pravo da sprovodi kampanje u drugim državama kako će se stanovnici/državljani tih država izjašnjavati na popisu po bilo kom pitanju, pa i identitetskim u smislu vjere, nacije, seksualne orijentacije. Šta više, ako bi bilo koja država sprovodila kampanju sa ciljem da utiče na izjašnjavanje stanovnika druge države prilikom popisa stanovništva, to bi značilo direktno osporavanje suvereniteta druge države”, naglašava Sekulović.

On ocjenjuje da vrhovna vlast na teritoriji određene države pripada stanovnicima i državljanima te države, pa i prilikom sprovođenje popisa.

Član13

Istoričar i jedan od ideologa novog velikosrpskog projekta “Srpski svet” Aleksandar Raković kazao je da po Ustavu Srbija ima pravo da se miješa u pitanje popisa u Crnoj Gori.

Raković se pozvao na odredbe člana 13 po kome u prvom članu “Srbija štiti prava i interese svojih državljana u inostranstvu”.

“Republika Srbija razvija i unapređuje odnose Srba koji žive u inostranstvu sa matičnom državom”, navodi se u drugom članu 13 Ustava Srbije na koji se poziva Raković.

Međutim, advokat Sekulović u analizi za Pobjedu kaže da pomenuti drugi stav nije vezan za određenog pojedinca, dakle ne predstavlja osnov za uspostavljanje međusobnih prava i obaveza između države i njenog državljanina, već je prije politička deklaracija koja nema konkretnu sankciju definisanu u drugim pravnim aktima, za razliku od stava 1 ovog člana, već predstavlja izraz želje za očuvanjem identiteta pripadnika srpskog naroda u dijaspori.

Prema njegovim riječima postoji legitiman interes da Republika Srbija razvija i unapređuje odnose, ekonomske i kulturne, između dijaspore i matične države.

Negiranje Crne Gore

“Pretpostavimo kako bi izgledalo da se Velika Britanija miješa u popis stanovništva u Irskoj sa ciljem da se veći broj stanovnika Irske izjasni da su anglikanci ili Škoti a ne prezbiterijanci? Sigurno da bi to izazvalo reakciju i osudu drugih država, ne samo irskih vlasti, jer bi se doživjelo kao miješanje u unutrašnja pitanja suverene države, u osporavanje same ideje o državi”, ističe Sekulović.

Naglašava da bi, u tom smislu, bilo kakav uticaj Srbije na izjašnjavanje stanovništva, imao jasne negativne političke konotacije.“Odgoditi popis na neko vrijeme”: Biserko (Foto: rtcg.me/Arhiva)

“A posebno u identitetskom smislu upliv Srbije prilikom popisa u suštini bio bi izraz ideje o crnogorskoj državi kao o još jednoj srpskoj državi, dakle etnički određenoj državi, a ne o crnogorskoj državi kao državi njenih građana i građanki bez obzira na nacionalnu, vjersku i bilo koju drugu pripadnost, odnosno identitet”, rekao je Sekulović.

Biserko: Neophodno odgoditi popis

Predsjednica Helsinškog komiteta Srbije Sonja Biserko kazala je da treba odgoditi popis na neko vrijeme jer nova vlast priprema Zakon o državljanstvu upravo zbog popisa.

“Treba spriječiti mijenjanje Zakona o državljanstvu u Crnoj Gori, jer situacija je suviše napeta i radikalizovana u samoj Crnoj Gori – a činjenica je da se Srbija miješala u izbore u Crnoj Gori preko crkve ali i finansijski i lobistički i možda bi bilo oportuno da se pitanje popisa odloži na neko vreme”, kazala je Biserko za Pobjedu.

Ona smatra da vlast u Srbiji zloupotrebljava svoj Ustav.

“Problem je kako se Ustav Srbije sprovodi jer on je napisan tako kako je ali je i problem što se Srbija svugdje miješa. Sa druge strane problem je što će nova vlada Crne Gore vjerovatno mijenjati Zakon o državljanstvu koji bi omogućio ovima ovdje da glasaju u Crnoj Gori – što bi povećalo broj Srba u Crnoj Gori sa tim ljudima iz Srbije. Iz Srbije su nagovijestili da ima mnogo više Srba i popis možda pokaže da ih ima čak preko 40 posto. Njihov cilj je smanjiti broj Crnogoraca na 25 odsto čime bi Crna Gora postala druga srpska zemlja”, rekla je Biserko.

Prema njenim riječima u Crnoj Gori postoji dovoljno potencijala da se odupru novoj agresiji Srbije.

“Ponašanje opozicije, njenih lidera i pojedinaca stvara atmosferu u Crnoj Gori da se upitaju da li je to zaista prava opcija koja bi vodila Crnu Goru u narednom periodu i mislim da dolazi do neke vrste otrežnjenja. Mnogo će zavisiti od toga kako će se DPS pozicionirati na predstojećem kongresu i kako će se ponašati u budućnosti: da li će biti dovoljno spreman i organizovan da se suprotstavi takvim naletima. Potrebno je aktivnije angažovanje suverenista – medijsko, jer ovo je bila medijska pobjeda i tu treba tražiti suprotstavljenje takve politike koja dolazi iz Beograda”, zaključila je Biserko.